Wat is congestiemanagement?
Nederland kampt steeds vaker met een tekort aan transportcapaciteit op het elektriciteitsnet. Daardoor raakt het net op piekmomenten te vol: we spreken dan van congestie. Om congestie te voorkomen worden bedrijven gevraagd de “spits” te mijden en tijdelijk minder elektriciteit te leveren of te verbruiken. Dit noemen we congestiemanagement. Wij werken hard aan de uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet, maar dat alleen is niet genoeg. We kunnen onze netten veel beter benutten. Daarom wordt flexibel gebruik van ons elektriciteitsnet ook voor de toekomst een vaste waarde.
Samenwerking met zakelijke klanten
Zolang het net nog niet is uitgebreid, zijn wij verplicht om te onderzoeken of congestiemanagement mogelijk is. We onderzoeken of de transportcapaciteit op drukke momenten kan verminderen, waarmee de congestie wordt verminderd of opgelost. Er wordt een technische analyse van het netwerk en de mogelijkheden gemaakt en we roepen bedrijven en marktpartijen op of zij flexibel met hun energievraag en- aanbod om kunnen gaan. We publiceren op onze website het eindrapport met de mogelijkheden. Waar mogelijk wordt het congestiemanagement verder ingericht.
Bij deze uitvraag kunt u vrijwillige deelnemen en bepaalt u zelf hoeveel flexibele vermogen u tegen welke prijs aanbiedt. Steeds meer klanten met een grootverbruikaansluiting maken daarom met ons afspraken over flexibel gebruik van hun transportvermogen. Ook u kunt het verschil maken. En dat is keihard nodig want we moeten het huidige en toekomstige elektriciteitsnet veel beter benutten. Enerzijds doordat we steeds meer elektriciteit verbruiken en anderzijds doordat we steeds gebruik maken van duurzame energiebronnen, zoals zonne- en windenergie.
Fasering bij congestiemanagement
Congestiemanagement bestaat uit verschillende fasen (zie afbeelding): hoe meer de grens van de netcapaciteit wordt bereikt, hoe ingrijpender de maatregelen zijn wij moeten nemen. In fase 1 (tijdens het congestieonderzoek) wordt aan klanten gevraagd om deel te nemen aan congestiemanagement. Hierbij gaat het om vrijwillige deelname. Zowel de omvang van het flexibel vermogen als de prijs bepaalt de klant zelf.
Verplicht deelnemen
Als een vrijwillige oproep voor deelname aan congestiemanagement niet tot voldoende flexibel vermogen leidt, moeten we in sommige gevallen overgaan op fase 2a. Daarin worden klanten die voldoen aan bepaalde criteria, verplicht om deel te nemen aan congestiemanagement. Bij verplichte deelname moet u in tegenstelling tot vrijwillige deelname al het beschikbare flexibele vermogen aanbieden.
Dit is nodig om storingen te voorkomen en de leveringszekerheid veilig te stellen. Zodra dit van toepassing is, ontvangt u een bericht van ons. In deze fase bepaalt u tegen welk bod u minder elektriciteit terug wilt leveren of juist wilt afnemen. Dit is afhankelijk van de situatie. Wij beoordelen de bieding en als deze positief is, komen we tot een contract. Daarin leggen we vast hoeveel flexibel vermogen u aanbiedt en tegen welke voorwaarden. In de Netcode Elektriciteit van 25 november 2022 staat dat netbeheerders verplichte deelname mogen toepassen. In aanvulling daarop is in november 2023 een wijzigingsvoorstel ingediend bij de ACM waarin de stappen verder worden toegelicht.
Niet-marktgebaseerd congestiemanagement
Door het toepassen van verplichte deelname aan congestiemanagement ontstaat er meer aanbod. Deze aanbiedingen moeten marktconform en maatschappelijk verantwoord zijn om niet alleen een betrouwbare maar ook een betaalbare netinfrastructuur te kunnen blijven garanderen. Wordt de prijs onverantwoord hoog opgedreven en kunnen we niet zonder dit flexibele vermogen? Dan moeten we maatregelen nemen en overgaan op de volgende fase (fase 2b) van niet-marktgebaseerd congestiemanagement. In deze fase heeft u geen invloed meer op de te ontvangen vergoeding en ontvangt u een wettelijk bepaalde basisvergoeding.
Meer weten?
In de Netcode Elektriciteit, die is opgesteld door de ACM, staan de voorschriften voor netbeheerders en netgebruikers voor het functioneren van de netten, het aansluiten van klanten op de netten en het transporteren van elektriciteit over de net. In 2022 is de netcode aangepast en zijn er spelregels opgesteld om flexibiliteit op het net mogelijk te maken. Hierdoor is het beter mogelijk om congestiemanagement toe te passen.
Grootverbruik klanten die elektriciteit afnemen en producenten die grootschalig duurzame energie opwekken kunnen hierdoor deelnemen aan congestiemanagement. Dit kan met dagbiedingen via een energiehandelsplatform of via een congestiemanagementcontract dat u of de Congestie Service Provider (CSP) met ons afsluit.
Nee, dan kan niet altijd. Met congestiemanagement proberen we zoveel mogelijk klanten te helpen. Het is nog steeds mogelijk dat de vraag naar extra capaciteit ook de mogelijkheden van congestiemanagement overstijgt. Het kan zijn dat er te weinig flexibel vermogen wordt aangeboden of dat we de financiële of technische grens hebben bereikt.
Het kan gebeuren dat zowel u als een van uw buren op de wachtlijst staan met een aanvraag voor nieuw vermogen. Afhankelijk van uw totale vermogensvraag wordt uw aansluiting aangesloten op een onderstation of een middenspanningsstation. Op onderstations kunnen we congestiemanagement toepassen. Op middensspanningsstations zijn we dit nog aan het ontwikkelen.
Het kan hierdoor zijn dat uw buurtgenoot met een zware aansluiting op het onderstation wordt aangesloten en dat u met een lichtere aansluiting op het middenspanningsstation wordt aangesloten. Ook kan het zijn dat de buurtgenoot op een ander onderstation is aangesloten, ondanks dat deze in dezelfde buurt woont. Omdat we op het onderstation al wel congestiemanagement kunnen toepassen, kan uw buurtgenoot eerder geholpen worden.
Afhankelijk van waar het knelpunt zit en op welk station u bent aangesloten, kunnen we het probleem oplossen. Capaciteitsproblemen kunnen op verschillende niveaus in het energienet voorkomen:
- Op het hoogspanningsniveau van TenneT
- Op onderstations
- Op middenspanningsstations
- Op laagspanning richting huishoudens
Op de onderstations kunnen we congestiemanagement toepassen, omdat we op deze stations meetapparatuur en voorspellingsmodellen hebben. Ook gaan de kabels rechtstreeks naar klanten met een zware aansluiting.
Op middenspanningsstations hebben we nog nauwelijks meetapparatuur en voorspellingsmodellen. Daarnaast is het netwerk aan kabels rondom deze stations complexer, omdat we op deze stations elektriciteit moeten kunnen omleiden bij storing en onderhoud. Het kan dus zijn dat u bent aangesloten op een middenspanningsstation, waardoor we bij u het knelpunt nog niet kunnen oplossen met congestiemanagement.
Meer over ontwikkelingen van congestiemanagement op middenspanningsstations
Op dit moment onderzoeken we op verschillende plekken waar transportproblemen op middenspanningsstations zijn, hoe we ook hier congestiemanagement kunnen toepassen.
Meer over ontwikkelingen van congestiemanagement op middenspanningsstations