Investeringsplan Friesland: flexibiliteit en versnelling noodzakelijk voor toekomstbestendig energiesysteem
De energietransitie is in volle gang en de komende tien jaar zijn cruciaal voor de toekomst van ons energiesysteem. Als samenleving willen we vooruit in wonen, werken, welzijn, welvaart. Om dat mogelijk te maken, is een betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam energienet essentieel. In Friesland steekt netbeheerder Liander de komende jaren daarom 874 miljoen euro in het onderhoud en de uitbreiding van de energienetten. In het totale werkgebied van Liander komen de geplande investeringen in de periode 2026-2028 uit op 6,7 miljard euro.
Het investeringsplan beschrijft welke investeringen Liander de komende drie jaar doet en hoe de infrastructuur de komende tien jaar verandert. In de periode 2026-2028 werkt Liander volop aan de elektriciteits- en gasnetten in Friesland. Lees hier het volledige investeringsplan.
Die investeringen vertalen zich de komende tien jaar in onder meer:
- Het bouwen van tien grote elektriciteitsstations en de verbouw van nog eens elf stations
- Het plaatsen en aanpassen van ruim 3.000 transformatorhuisjes
- Het leggen van ruim 5.000 kilometer elektriciteitskabel
Planningen steeds realistischer
Het werkpakket van Liander neemt snel toe en tegelijkertijd ziet de netbeheerder dat niet alle projecten volgens planning kan worden afgerond. Dat kent meerdere oorzaken. Zo is op veel plekken een tekort aan ruimte voor nieuwe infrastructuur, is er een tekort aan technici en materialen en leidt de landelijke stikstofproblematiek tot vertraging. Daarnaast is er een afhankelijkheid van landelijk netbeheerder TenneT. Vertragingen op het hoogspanningsnet kunnen ook doorwerken in de projecten van Liander. En daarmee impact hebben op klanten.
Wel werkt Liander er hard aan de planningen steeds realistischer te maken. Zo gaat Liander in de toekomst vaker uit van een periode waarin een project klaar zal zijn, in plaats van een harde datum. Zodat klanten meer duidelijkheid krijgen.
Veel ontwikkelingen en hoge ambities
“De ontwikkelingen in Friesland gaan razendsnel”, zegt regiomanager Tim Altenburg. “Bedrijven en mensen thuis zijn volop aan het verduurzamen en er ligt een forse woningbouwambitie. Tegelijkertijd wordt het ook steeds drukker op het elektriciteitsnet. En dat maakt dat we niet al onze klanten op tijd kunnen helpen. Er wordt iedere dag heel hard gewerkt aan het uitbreiden van onze energienetten. En we zoeken naar nieuwe manieren om onze klanten sneller te kunnen helpen. Bijvoorbeeld in Drachten, waar we samen met onze klanten van start gingen met de gebiedsgerichte aanpak. Met als inzet om alle klanten een flexibel contract aan te bieden. En ruim de helft van de ondernemers heeft die inmiddels ook geaccepteerd. Een mooie ontwikkeling, waar we ook het nodige van leren. Die ervaring nemen we mee bij de verdere uitrol, in Friesland en daarbuiten.”
Samen versnellen
Om de doelen van al onze klanten in de toekomst te faciliteren, moet het energiesysteem meebewegen met de ambities van Friesland. Het flexibel gebruikmaken van het elektriciteitsnet is daarbij essentieel. Door energie te gebruiken wanneer het volop beschikbaar is en de capaciteit op het elektriciteitsnet daarmee zo optimaal mogelijk te benutten. Bouwen en flexibiliteit gaan hand in hand op weg naar het duurzame en toekomstbestendige energiesysteem. En de komende tien jaar hebben we dat met al onze partners waar te maken.
Versnellen in bouw en flexibel gebruik lukt alleen samen. Daarom is ook de politiek aan zet: maak energie integraal onderdeel van ruimtelijke ordening en stimuleer flexibel gebruik. In Friesland werken we al nauw samen. Zoals met de gemeente Smallingerland, voor de uitrol van de gebiedsgerichte aanpak. En met de provincie, gemeenten, Wetterskip en maatschappelijke organisaties werken we samen in de Friese Energie Tafel (FET). Met als resultaat het Actieplan Netcongestie, dat dit jaar is opgesteld. In dat plan zijn elf maatregelen benoemd die nu verder worden uitgewerkt. Daarmee werken we met onze regionale stakeholders aan een duurzame toekomst voor al onze klanten. Want alleen samen kunnen de ambities van Friesland worden waargemaakt.
Over het investeringsplan
Om te bepalen waar en wanneer de energie-infrastructuur wordt aangelegd, uitgebreid en onderhouden, publiceren de netbeheerders elke twee jaar hun investeringsplannen. Hierin staat welke projecten in de komende tien jaar opgeleverd worden en hoeveel investeringen daarmee gemoeid zijn. Deze investeringen zijn gebaseerd op de scenario’s die Netbeheer Nederland dit voorjaar publiceerde.
De netbeheerders maken de investeringsplannen in overleg met betrokken partijen, zoals gemeenten en marktpartijen. De plannen liggen nu ter consultatie en worden op 1 januari ingediend bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM).