Impactvolle maatregelen om het Noord-Hollandse stroomnet te beschermen

Op 19 december 2024 kondigden TenneT en Liander aan dat zonder gerichte maatregelen het elektriciteitsnet in Noord-Holland de komende jaren overbelast raakt. Om dit te voorkomen hebben de netbeheerders de afgelopen periode nieuwe aanvragen van grootverbruikers voor een nieuwe of zwaardere aansluiting op een wachtlijst geplaatst. De impact hiervan is voor bedrijven zeer ingrijpend. De wachtlijst alleen is echter niet voldoende om een betrouwbare elektriciteitsvoorziening te blijven garanderen. Vanaf de winter 2026-2027 voorzien de netbeheerders de eerste overbelasting van het provinciale elektriciteitsnet. Daarom zijn er meer maatregelen nodig.

Unieke regio's

Het Noord-Hollandse elektriciteitsnetwerk is opgedeeld in vier regio’s: Vijfhuizen, Diemen, Noord-Holland Noord en Oostzaan. Elke regio heeft specifieke kenmerken en uitdagingen. Zo zijn er in de ene regio voornamelijk woningen die voor de stroomvraag zorgen en in de andere veel grote stroomverbruikers. In regio Vijfhuizen zijn het voornamelijk datacenters die voor een hoog elektriciteitsverbruik zorgen. Daarom heeft TenneT per regio onderzocht wat de beste aanpak is om regionale overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen.

Voor de regio Vijfhuizen verwacht TenneT dat de overbelasting voor het eerst in de winter van 2026-2027 optreedt als er niet wordt ingegrepen. In de regio Noord-Holland Noord verwacht TenneT de overbelasting uit te kunnen stellen tot 2029 doordat zij grootverbruikers bereid heeft gevonden vanaf 2026 hun elektriciteitsverbruik buiten de piekmomenten te verplaatsen. In de regio Diemen voorziet TenneT vanaf 2028 lichte problemen en in Oostzaan verwacht TenneT op basis van de huidige prognoses geen overbelasting. Partijen die vanaf nu een nieuwe of zwaardere aansluiting willen in de regio Oostzaan komen echter wel weer op een wachtlijst.

Diverse oorzaken

TenneT voorziet dat enkele grote projecten in de provincie Noord-Holland, die voor meer capaciteit op het elektriciteitsnet moeten zorgen, gaan vertragen. De netbeheerder werkt aan een impactanalyse, over enkele maanden zijn de resultaten hiervan bekend. Deze vertragingen en de steeds sterkere groei van stroomverbruik van bedrijven en huishoudens, zijn de oorzaak van dat de netbeheerder, met de kennis van nu, meer capaciteit heeft vergeven dan op het net beschikbaar is.

De impactvolle maatregelen

Om afschakelen van delen van het regionale elektriciteitsnet en wachtlijsten voor kleinverbruikers te voorkomen, heeft TenneT verschillende maatregelen uitgewerkt. Het gaat zowel om technische maatregelen die TenneT zelf inzet om het bestaande elektriciteitsnet nog efficiënter te benutten als om maatregelen die overheden, het bedrijfsleven en consumenten kunnen nemen. De meest impactvolle op een rijtje:

• Netbeheerders gaan actief in gesprek met grootzakelijke klanten die capaciteit hebben aangevraagd, maar nog niet zijn aangesloten op het elektriciteitsnet.
• TenneT en Liander vragen grootverbruikers van elektriciteit ‘flexibel vermogen’ beschikbaar te stellen. Hierbij is het de bedoeling dat deze grootverbruikers tijdens piekdrukte op het elektriciteitsnet tijdelijk en tegen een vergoeding minder elektriciteit gebruiken of terugleveren. Als deze vrijwillige uitvraag onvoldoende oplevert, is een deelnameverplichting onvermijdelijk.
• Aanvullende inzet van gascentrales en WKK’s (warmtekrachtkoppelingen) om bij een hoge vraag extra elektriciteit te produceren en aan het net te leveren. Ook roept TenneT op om te voorkomen dat WKK’s de komende jaren uit de markt gehaald worden.
• Netbewuste woningbouw: nieuwbouwwoningen die in de piekkuren minder stroom verbruiken, bijvoorbeeld doordat ze geen gebruik maken van individuele warmtepompen maar op een collectief warmtenet worden aangesloten.
• Netbewust laden van elektrische voertuigen: laadpalen die tijdens grote drukte op het elektriciteitsnet langzamer of indien nodig niet laden.
• Netefficiënte installaties: in bestaande bouw door het toepassen van hybride warmtepompen als er grote piekvragen verwacht worden, en niet te voorkomen zijn. Bijvoorbeeld bij slechter geïsoleerde huizen. En alleen volledig elektrische warmtepompen inzetten als deze optimaal en vakkundig kunnen worden geïnstalleerd en ze de piekvraag kunnen voorkomen.
• Diverse technische maatregelen: TenneT onderzoekt of het net in Vijfhuizen zwaarder te belasten is. Daarnaast kijkt de netbeheerder of ze de vluchtstrook kunnen inzetten voor de allergrootste grootverbruikers die zelf een noodstroomvoorziening hebben.

Investeringen miljarden euro's

Deze maatregelen zijn geen structurele oplossing voor netcongestie. Daarom investeren de netbeheerders de komende jaren miljarden in het Noord-Hollandse elektriciteitsnet om de capaciteit van het net te vergroten. Zo werkt TenneT aan cruciale netuitbreidingen, zoals de realisatie van een nieuwe 380.000 volt hoogspanningsverbinding ten noorden van het Noordzeekanaal en nieuwe 380.000 volt hoogspanningsstations in Amsterdam Zuidoost en aan de westkant van Amsterdam. Samen met overheden wil TenneT deze capaciteitsuitbreidingen zo snel mogelijk realiseren.

De projecten om het net uit te breiden en te versterken zorgen voor extra ruimte op het midden- en hoogspanningsnet in Noord-Holland. Volgens de huidige planning is het provinciale elektriciteitsnet tussen 2034 en 2036 overal uitgebreid. Een goede samenwerking tussen de provincie en de netbeheerders is hierbij van groot belang.

Online bijeenkomst

Ondernemers in Noord-Holland zijn uitgenodigd voor een webinar op 1 juli van 15:00 tot 16:00 uur. Tijdens deze online bijeenkomst krijgen zij meer informatie over het maatregelenpakket. Het webinar volgen kan hier.