Stijging netbeheertarieven grootzakelijke klanten

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) houdt toezicht en stelt kaders voor de hoogte en de opbouw van de tarieven van de netbeheerder. De netbeheerders doen eind september een voorstel voor de maximale tarieven binnen de gestelde kaders. De ACM controleert deze tarieven en stelt de maximale tarieven vervolgens eind van het jaar vast.  

De inkomsten uit de tarieven kunnen we niet inzetten puur en alleen voor uitbreiding of het verkorten van onze aansluittermijnen. We hebben de inkomsten uit de tarieven ook vooral nodig voor de kosten die we maken onder andere door de netverliezen. Daarnaast hebben we door de toenemende vraag naar elektriciteit en de snelle opkomst van zonne- en windenergie te maken met het vollopen van het elektriciteitsnet. Dus naast het betalen van de kosten die we hebben, blijven we investeren in het aanleggen van elektriciteitskabels en gasleidingen. Ook blijven wij het energienet in de regio beheren en ontwikkelen. Verder werken wij aan operationele maatregelen zoals congestiemanagement. We kunnen op dit moment echter niet voorkomen dat er knelpunten ontstaan waardoor Liander genoodzaakt is klanten een transportbeperking op te leggen. 

Netverlies is het verschil tussen de totale hoeveelheid energie die in het net wordt ingevoed en de hoeveelheid van geregistreerde afgenomen energie die aan klanten kan worden toegewezen. Het netverlies bestaat voor netbeheerders uit twee componenten: technische netverliezen en administratieve netverliezen.  

1. Technisch netverlies  
Als energie wordt getransporteerd van A (bv. een elektriciteitscentrale) naar B (bv. een bedrijf of woonhuis) dan treden er (net)verliezen op. Dit is een technisch en natuurkundig gegeven. Dit netverlies is te herkennen aan het warm worden van elektriciteitskabels en transformatoren en bijvoorbeeld bij gaslekkages.  

2. Administratief netverlies  
Daarnaast doen zich in diverse administratieve processen situaties voor waarbij netverlies optreedt. Bijvoorbeeld door leegstand tijdens een verhuisperiode. De nieuwe bewoner neemt al wel energie af maar heeft hiervoor nog geen leveringscontract geregeld bij een leverancier. Hierdoor wordt er wel energie afgenomen, maar kan er niet worden verrekend. Een groot deel van het administratieve netverlies wordt echter veroorzaakt door fraude en diefstal. Hierbij wordt op illegale wijze energie aan het energienet onttrokken door de meter te manipuleren of te omzeilen.  

Via wetgeving is bepaald dat het netverlies voor elektriciteit als ‘elektriciteitsverbruik’ aan de netbeheerder wordt toebedeeld. De netbeheerder moet de hoeveelheid elektriciteit van het netverlies zelf inkopen bij een leveranciers of handelaar op de elektriciteitsbeurs. De kosten voor het netverlies komend dus voor rekening van de netbeheerder.  

De netbeheerders kopen het netverlies in en betalen hiervoor. De kosten voor netverlies worden betaald via de transporttarieven. In de tarieven van 2022 was nog geen rekening gehouden met deze kostenstijging.  

In de transporttarieven van 2023 zal een extra bedrag worden verwerkt voor een deel van de nog niet verwerkte kosten van 2022 en de verwachte kostenstijging van 2023.

Netverliezen zijn inherent aan het energiesysteem dat we hebben. Iedere aangeslotene betaalt voor de energie die geregistreerd wordt op zijn aansluiting, maar de andere energie (technische en administratieve netverliezen) zal ook moeten worden betaald. De netbeheerder heeft de wettelijke taak om die energie in te kopen en mag de kosten daarvoor verwerken in haar tarieven.  

Deze kosten zijn niet aan individuele klanten toe te wijzen en worden daarom gesocialiseerd. Iedereen krijgt zo een stukje van dit netverlies toegewezen en betaalt hier ook voor.  

Netverlies is de energie die verloren gaat tijdens het transport (natuurkundig verlies door wrijving/weerstand) of gebruikte energie die niet in rekening te brengen is. Dit laatste betreft de diefstal van energie(fraude), maar ook verbruik van energie waarvoor (nog) geen contract is afgesloten (contractloos). Om deze laatste zo laag mogelijk te houden is Liander actief om aangeslotenen hierop te attenderen en zodra er wel een actief contract is, wordt het deel waarvoor niet betaald is alsnog in rekening gebracht. Bij energiediefstal wordt er o.a. nauw samengewerkt met politie en gemeente. Op basis van algoritmen worden excessen in energieverbruik opgespoord een zodra er voldoende aanwijzingen zijn voor diefstal, wordt er samen met de politie een bezoek gebracht aan het betreffende adres. Indien diefstal wordt geconstateerd wordt ook hier misgelopen energie alsnog achteraf in rekening gebracht. Voor technisch netverlies is het ingewikkelder om deze zo laag mogelijk te houden. Hierbij moet je denken aan het aanschaffen van kabels en stations componenten die zo laag mogelijk energieverlies genereren. 

Voor 2023 stijgen de tarieven van Tennet flink (49 tot 90%). Dit zijn de tarieven die Tennet doorberekent aan haar klanten, waaronder regionale netbeheerders. Oorzaken van deze stijging zijn de hoge redispatchkosten en netverlieskosten als gevolg van de hoge energieprijs en de grootscheepse verbouwing van het hoogspanningsnet. Redispatchkosten zijn de kosten die TenneT maakt wanneer tijdens werkzaamheden aan het hoogspanningsnet een deel van het netwerk uitgeschakeld moet worden. Om te voorkomen dat gebruikers hier hinder van ondervinden, moet de stroom dan tijdelijk omgeleid worden. De tariefstijging bij TenneT betekent extra kosten voor de regionale netbeheerders. Deze moeten en mogen wij doorberekenen aan onze klanten. 

Ja, Liander heeft de tariefverhoging echt nodig om ons werk te kunnen blijven uitvoeren. De kosten die we daarvoor maken zullen we moeten betalen. Daarnaast is het noodzakelijk dat er voldoende inkomsten zijn te kunnen blijven investeren om de energietransitie mogelijk te maken. 

De komende jaren verwachten we nog hoge tarieven te moeten betalen voor de inkoop van netverliezen. Dat betekent dat we die hogere kosten moeten verwerken in onze tarieven. Ook de komende jaren. Daarnaast nemen de investeringen door de overgang naar een duurzame samenleving, in met name de elektriciteitsnetten, de komende jaren fors toe. De verwachting is dan ook dat de tarieven voor netbeheer ook op de lange termijn gaan stijgen.